محققان راهی را پیشنهاد داده اند که به دنبال آن می توان الماس را در محیط های آزمایشگاهی ساخته و جایگزین الماس معدنی کرد؛ موضوعی که تاکنون ممکن نبوده است.
بدر حال حاضر یکی از هر چهار الماسی که در بازارها به فروش می رسد، از نوع الماس خونین است. الماس های خونین یا الماس های کثیف که در مناطق جنگی آفریقایی استخراج می شدند، به منظور تامین هزینه جنگ های داخلی فروخته می شدند.
واقعیتی که بر مبنای آن فیلم الماس خونین (Blood Diamond) با بازی هنر پیشه معروف هالیوود، دی کاپریو ساخته شد. البته باید خاطر نشان کرد که تشخیص میان الماس های کثیف با الماس های تمیز برای مخالفان این جنگ ها غیر ممکن بود.
به همین منظور، بشر دست به کار شد و راه های دیگری را انتخاب کرد تا در محیط آزمایشگاهی بتواند الماس تولید کند.
اگر چه ساخت الماس در آزمایشگاه روند کندی را طی می کند، اما رو به رشد است؛ ضمن آنکه ساخت الماس توسط انسان، انتخابی ارزان تر، دوستانه تر برای محیط زیست و همچنین اخلاقی تر و بدون خشونت به نظر می رسد.
الماس ساخته شده در آزمایشگاه به همان زیبایی الماس های طبیعی است. «ایون زوهار»، مشاور یک شرکت فعال در زمینه الماس در گفتگو با بلومبرگ می گوید:
«برای کسی که امروز مصرف کننده الماس است، فرقی نمی کند که الماس را چگونه بدست آورده است؛ از اعماق زمین یا از دروم یک آزمایشگاه صنعتی.»
این الماس های مصنوعی هیچ شباهتی به الماس های زیرکونیومی که با قیمت های ارزان به فروش می رسند، ندارند. نکته مثبت اینجاست که ساختار فیزیکی و ترکیب شیمیایی آنها دقیقا مشابه با الماس های استخراج شده از درون زمین است.
این فرآیند با قرار دادن بذر کربن (قطعه ای کوچک از الماس) در یک مایکروویو به همراه مقادیر مختلفی از یک گاز کربنی سنگین همچون متان شروع می شود.
مخلوط گازی برای تولید یک توپ پلاسمایی در دمای بسیار بالای مایکروویو گرم می شود.
تولید الماس مصنوعی برای اولین بار در جهان
گاز موجود درون این توپ پلاسمایی، اتم های کربن را تجزیه می کند و باعث می شود که این اتم ها به شکل توده ای بر روی سطح بذر الماس متبلور شوند. از آنجایی که این فرآیند بسیار آرام است، ممکن است تا ۱۰ هفته طول بکشد تا یک الماس قابل فروش را تولید کند.
طبق گزارش کارشناسان، جواهر فروشان برای مشاهده تفاوت این نوع الماس با الماس های طبیعی معدنی نیاز به دستگاه های خاصی دارند.
بر اساس آماری که خبرگزاری بلومبرگ مخابره کرده است، الماس های مصنوعی سهم بسیار کوچکی از بازار ۸۰ میلیارد دلاری الماس دنیا را در اختیار دارند. ۳۶۰ هزار قیراط از الماس های وارد شده به بازار مصنوعی است و ۱۴۶ میلیون قیراط از این الماس ها در شرایط طبیعی تولید شده اند.
با این حال، مطابق با یک نظرسنجی که در بین مصرف کنندگان ۱۸ تا ۳۵ ساله در آمریکای شمالی انجام شده است، بیشتر افراد الماس طبیعی را به الماس مصنوعی ترجیح می دهند.
پیش بینی ها حاکی بر آن است که تا سال ۲۰۲۶، حدود ۲۰ میلیون قیراط الماس آزمایشگاهی ساخته شود. در این میان چهره های مطرحی مانند وارن بافت و والمارت هم شروع به سرمایه گذاری در این زمینه کرده اند. البته شرکت های الماس های معدنی تمایلی به رونق گرفتن این بازار جدید بدون جنگ و دعوا ندارند!
بلومبرگ در گزارش خود می نویسد:
«سازمان بین المللی استانداردسازی اخیرا گفته که الماس های آزمایشگاهی باید با برچسب «مصنوعی» یا «آزمایشگاهی» عرضه شوند تا مصرف کنندگان، خودشان الماس طبیعی یا آزمایشگاهی را انتخاب کنند.»
به این ترتیب، صاحبان شرکت های الماس های معدنی در نخستین گام به پیروزی بزرگی دست یافته اند. این شرکت های امیدوار هستند که مشتریان شان این سنگ ها را از دل طبیعت خریداری کنند و به هویت پشت تولید و اصالت آنها اهمیت دهند.
اکنون یک قیراط الماس آزمایشگاهی در یک جواهر فروشی شهر نیویورک، ۶۰۰۰ دلار قیمت دارد. این در حالی است که قیمت یک قیراط الماس طبیعی، ۱۰ هزار دلار است.
مدیر شرکت IIA Technologies، «ویشال مهتا»، به عنوان بزرگترین تولید کننده الماس مصنوعی جهان که در سنگاپور فعالیت می کند، در گفتگو با بلومبرگ گفت:
«ما صنعت تازه ای را ابداع کرده ایم. مصرف کنندگان ما ترجیح می دهند الماسی را انتخاب کنند که هم ارزان تر و هم با محیط زیست سازگار باشد. آنها دوست ندارند برای تهیه چنین محصولی، تنش و درگیری ایجاد شود.»