فلزات قابل بازيافت و آمار و اطلاعات در خصوص فرایندهای آن

مقدمه

پسماندهاي خشک به ويژه کاغذ، مقوا، پلاستيک، فلزات و شيشه از ارزش اقتصادي و زيست محيطي زيادي برخوردار بوده و در صورت تفکيک، در واحدها و کارخانجات بازيافت به محصولاتي با کاربردهاي مشابه و يا جديد تبديل مي شوند که در ا ين صورت از اتلاف منابع و سرمايه هاي ملي جلوگيري به عمل مي آيد. در واقع بازيافت منابع ارزشمندي مثل فلزات کاريست عاقلانه زيرا بازيافت و دوباره استفاده کردن از آنها ساده تر از حفاري و معدنکاري است. در بسياري از نقاط دنيا بازيافت قوطي های آلومينيومي يک فعاليت پر سود اقتصادي است. آلومينيوم بازيافتي بازار تثبيت شده اي دارد که به اکثر مردم اجازه مي‌دهد در آن شرکت داشته باشند و چون اين قوطي‌ها بخش بزرگي از نوشيدني هاي محبوب مثل کولاها را در خود جاي مي‌دهند، تقريباً همه جا پيدا مي‌شوند. آلومينيوم تجزيه نمي شود بنابراين يک قوطي آلومينيومي تا وقتي که يک نفر آن را بازيافت کند هميشه همان قوطي مي‌ماند. براي بازيافت آن قوطي‌ها را ذوب مي‌کنند و به شکلهاي جديد در مي‌آورند. قوطيهاي فولادي با پوشش قلع مثل قوطيهاي کمپوت از سنگ معدن قلع و آهن به دست آمده اند که از منابع تجديد نشدني است. آنها محصول فرآيندهاي زمين شناسي اي هستند که ميليونها سال طول کشيده و هنگاميکه اين فلزات از بين بروند، براي ابد از دست رفته اند. اين نوع قوطي‌ها به فرآيند بازيافت متفاوتي نسبت به قوطي هاي آلومينيومي احتياج دارند. براي بازيافت، اين قوطي‌ها را درون کانتينر بسيار بزرگي مي‌ريزند که انتهاي آنها سوراخ دارد و سپس آنها را درون يک محلول اسيدي فرو مي‌برند تا قلع قوطيهادر آن حل بشود. سپس قوطي هاي فولادي شسته شده و به عنوان فولاد عالي فروخته مي‌شود. قلع حل شده به قالب هايي تبديل مي‌شود که به شرکت هاي مختلف فروخته مي‌شود. همچنين فلز مس در زباله از سيم‌كشي‌ها، وسايل متروكه و لوازم برنجي و سرب از پس‌مانده‌هاي صنايع بطري سازي و لوله‌كشي حاصل مي‌شود.

فلزات

در جامعه مدرن امروزي فلزات نقش مهمي ايفا مي کنند. فلزات از زمانهاي دور با پيشرفت و توسعه صنعتي جوامع رابطه تنگاتنگي داشته اند. فلزات از دو راه استخراج از معادن و يا بازيافت فلزات استفاده شده به دست مي آيند. استفاده از فلزات بازيافتي علاوه بر مزاياي اقتصادي موجب کاهش معدنکاوي براي استخراج سنگ معدن فلزات و در نتيجه حفظ منابع طبيعي نيز مي شود. دليل ارزشمند بودن فلزات کاربرد متعدد آنها در صنايع است، استفاده از فلزات در بسياري از ساختارها مثل اسکلت ساختمانها، ريل راه آهن، بدنه اتومبيل ها و تانکرهاي حاوي مايعات، رايج است. فلزات همچنين به عنوان هادي گرما و الکتريسيته و اجزاي ضروري اقتصاد صنعتي نقش برجسته اي دارند. در نهايت فلزات و ترکيبات آنها در فرآيندهاي شيميايي به عنوان کاتاليست در واکنش هاي شيميايي، مواد افزودني به شيشه، الکترود در باتري ها و موارد بسيار ديگري کاربرد دارند. خصيصه اساسي و منحصر به فرد فلزات کاربردهاي متنوع و متعدد آنهاست و مي توان مطمئن بود که تقاضا براي آنها در طولاني مدت رو به افزايش می يابد. از فلزاتي که استفاده وسيعي در صنعت و زندگي روزمره ما دارند مي توان به آهن و فولاد، آلومينيوم، مس و سرب و روی اشاره کرد.

آهن:

اولين نشانه هاي استفاده از آهن به زمان سومريان و مصريان بر مي گردد. 2000 تا 3000 سال قبل از ميلاد مسيح آهن به عنوان يک محصول جانبي از تصفيه مس توليد مي شد و بوسيله متالوژي آن زمان قابل توليد مجدد نبود. از 1600 تا 1200 سال قبل از ميلاد مسيح در خاور ميانه بطور روز افزون از اين فلز استفاده مي شد اما نتوانست جايگزين برنز در آن زمان شود. همزمان با جايگزيني آهن به جاي برنز فرآيند کربوريزاسيون کشف شد که بوسيله آن به آهن موجود در آن زمان کربن اضافه مي کردند. آهن را به صورت اسفنجي که مخلوطي از آهن و سرباره به همراه مقداري کربن يا کاربيد است بازيافت کردند. سپس سرباره آنرا با چکش کاري جدا نموده و محتوي کربن را اکسيده مي کردند تا بدين طريق آهن نرم توليد کنند. مردم خاورميانه دريافتند که با حرارت دادن طولاني مدت آهن نرم در لايه اي از ذغال و آب دادن آن در آب دريا يا روغن مي توان محصولي بسيار محکمتر به دست آورد. محصول حاصله که داراي سطحي فولادي است از برنزي که قبلا کاربرد داشت محکمتر و مقاومتر بود.

آهن از سنگ معدن هماتيت و عمدتا Fe2O3 استخراج مي شود. کاربرد آن از تمامي فلزات بيشتر بوده و 95 درصد فلزات توليد شده در سراسر جهان را تشکيل مي دهد. قيمت ارزان و مقاومت بالاي ترکيب آهن استفاده از آن را به خصوص در اتومبيل ها، بدنه کشتي هاي بزرگ و ساختمانها اجتناب ناپذير مي سازد. فولاد معروف ترين آلياژ آهن است و تعدادي از گونه هاي ديگر آهن عبارتند از:

· آهن خام که داراي 5-4 درصد کربن و مقادير متفاوتي ناخالصي از قبيل گوگرد، سيليکون و فسفر است. اهميت آن فقط به اين علت است که در مرحله مياني مسير سنگ آهن تا چدن و فولاد قرار دارد.

· چدن شامل 5/3-2 درصد کربن و مقدار کمي منگنز مي باشد. ناخالصي هاي موجود در آهن خام مثل گوگرد و فسفر که خصوصيات آن را تحت تاثير منفي قرار مي دهند در چدن تا حد قابل قبولي کاهش مي يابند. چدن بسيار محکم، سخت و شکننده مي باشد.

· فولاد کربن شامل 5/1-5/0 درصد کربن و مقادير کم منگنز ، گوگرد، فسفر و سيليکون است.

· آهن ورزيده يا آهن نرم داراي کمتر از 5/0 درصد کربن مي باشد و محصولي محکم و چکش خوار است اما به اندازه آهن خام گدازپذير نيست.

· فولادهاي آلياژي حاوي مقادير متفاوتي کربن به علاوه فلرات ديگر مانند کروم، واناديوم، موليبدن، نيکل، تنگستن و….. مي باشد.

· اکسيدهاي آهن که براي ساخت ذخيره مغناطيسي در کامپيوتر مورد استفاده قرار مي گيرند.

آلومينيوم:

در روم و يونان باستان آلومينيوم به عنوان ثابت کننده رنگ در رنگرزي و نيز به عنوان بند آورنده خون در زخمها به کار مي رفته. اگرچه آلومينيوم يک عنصر فراوان در پوسته زمين است اما اين عنصر در حالت آزاد خود بسيار نادر است و زماني يک فلز گرانبها وارزشمندتر از طلا به حساب مي آمد. اخيرا به عنوان فلزي صنعتي مورد توجه قرار گرفته و در مقياس هاي تجاري تنها بيش از 100 سال است که مورد استفاده است. تهيه مجدد اين فلز از قطعات اسقاط از طريق بازيافت تبديل به بخش مهمي از صنعت آلومينيوم شده است. آلومينيوم عمدتا به صورت سنگ معدن بوکسيت يافت مي شود و از نظر مقاومتي که در برابر اکسيداسيون دارد همچنين وزن و قدرت آن قابل توجه است. اين فلز در صنعت براي توليد ميليون ها محصول مختلف به کار مي رود و در جهان اقتصاد عنصر بسيار مهمي است. اجزاي سازه هايي که از آلومينيوم ساخته مي شوند در صنعت هوانوردي و ساير مراحل حمل و نقل بسيار مهم هستند. همچنين در سازه هايي که در آنها وزن پايداري و مقاومت لازم است وجود اين عنصر اهميت زيادي دارد. چه از نظر کيفيت و چه از نظر ارزش، آلمينيوم کاربردي ترين فلز بعد از آهن است و تقريبا در تمام بخش هاي صنعت داراي اهميت مي باشد. بعضي از کاربردهاي فراوان آلومينيوم عبارتند از:

· حمل و نقل (اتومبيل، هواپيما، کاميون، کشتي، ناوگان هاي دريايي، راه آهن…..)

· بسته بندي (قوطي ها، فويل….)

· ساختمان (درب، پنجره، ديوار پوشها ….)

· کالاهاي با دوام مصرف کننده (وسايل برقي خانگي، وسايل آشپزخانه ….)

· خطوط انتقال الکتريکي (اگرچه هدايت الکتريکي آنها تنها 60 درصد هدايت الکتريکي مس مي باشد ولي به علت وزن سبک از آنها استفاده مي شود)

· ماشين آلات

سرب:

سرب فراوانترين و پرمصرف ترين فلز سنگين مي باشد . کارکردن با آن به دليل نقطه ذوب پايين آسان بوده و به سادگي مي توان آنرا به اشکال گوناگون درآورد. کاربرد سرب به 3800 سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد. در دوران باستان از آن براي مجسمه سازي و بست زدن بناهاي سنگي و آجري استفاده مي کردند. امروزه هم از سرب در صنعت ساختمان سازي براي پوشش سقف، درزگيري و جلوگيري نفوذ باران و ممانعت از نفوذ صدا، در ترکيب انواع آلياژها و در لحيم کاري مورد استفاده قرار مي گيرد. هزاران سال است که نمک هاي مختلف سرب به عنوان رنگدانه به کار مي رود. کاربرد اصلي آن در افزودن به بنزين به صورت تترااتيل سرب براي جلوگيري از کوبش موتور بوده. عنصر سرب و دي اکسيد سرب به عنوان الکترود در باتري هاي انباره اي به کار مي روند. عمليات بازگرداني باتري هاي انباره اي سربي منبع عمده انتشار سرب در جوامع شهري مي باشد و باتري هايي که بازگرداني نمي شوند منبع اصلي سرب در ضايعات شهري هستند.

مس:

مس فلز نسبتا قرمز رنگي است که از خاصيت هدايت الکتريکي و حرارتي بسيار بالايي برخوردار است. از آنجا که قدمت مصنوعات مسي کشف شده به سال 8700 قبل از ميلاد بر مي گردد احتمالا اين فلز قديمي ترين فلز مورد استفاده انسان مي باشد. مس يکي از منابعي است که بيشترين قابليت استفاده مجدد را داراست. در واقع مس و آلياژهاي آن هزاران سال توسط بشر بازيافت مي شده است. در ابتدا، بشر آموخت که اشياء مسي را مي توان ذوب و مجدداً قالب گيري نمود. در طول زمان جنگ، سلاح جنگي از بازيافت اشياء زينتي و وسايل خانگي ساخته مي شد. پس از اتمام جنگ ساختن ساير محصولات مسي دوباره از سر گرفته مي شد. مس فلزي قابل انعطاف و چکش خوار است که کاربردهاي زيادي از جمله موارد زير دارد:

· سيم ها و لوله هاي مسي

· دستگيره هاي درب و ساير وسايل منزل

· مجسمه سازي

· آهنرباهاي الکتريکي

· موتورهاي الکترومغناطيسي

· موتورهاي بخار

· کليدها و تقويت کننده هاي الکتريکي

· لامپ هاي خلا، لامپ هاي پرتوي کاتدي و مگنترون هاي اجاق هاي مايکروويو

· به عنوان جزيي از سکه ها

و بسياري کاربردهاي ديگر

روي:

روي عنصر فلزي براق به رنگ سفيد مايل به آبي است. در دماهاي معمولي به حالت شکننده و کريستالي است اما در دماي بين150-110 درجه سانتيگراد خاصيت چکش خواري و تورق دارد. از سالها قبل از روي و ترکيبات آن براي ساخت آلياژ برنج استفاده مي شده و آلياژهاي روي شامل 87 درصد روي هستند. اين عنصر خاصيت نيمه رسانايي دارد و خاصيت قالب پذيري آن بالا است. اين فلز داراي آلياژهاي زيادي است که شامل برنج، نقره نيکلي، برنز تجارتي، لحيم قلع، آلومينيوم لحيم شده می شود. روي با کيفيت بالا براي توليد قالب استفاده مي شود که از اين قالب گيري براي اتومبيل سازي و صنايع الکتريکي و سخت افزارها استفاده مي شود. يک آلياژ روي که به نام پرزتال ناميده مي شود شامل 78 درصد روي و 22 درصد آلومينيوم است که بيشتر براي صنايع فولاد و پلاستيکهاي قالب گيري استفاده مي شود. از اين آلياژ همچنين براي قالب گيري سراميک و سيمان مورد استفاده می­شود روي همچنين براي آبکاري فلزاتي مثل آهن براي جلوگيري از خوردگي استفاده مي شود. اکسيد روي عنصر مفيد و دنياي مدرن است. که به طور گسترده اي برا ي صنايع و ساخت رنگها، توليدات لاستيک، وسايل آرايشي و صنايع داروسازي، پوشش کف، پلاستيک ، چاپ پارچه، صابون سازي، ذخيره باتري ها، منسوجات، تجهيزات الکتريکي و ديگر توليدات کاربرد دارد. سولفيد روي در ساختان صفحات روشن و تابناک، صفحات اشعه ايکس و تلويزيون و نورهاي فلورسانس مورد استفاده قرار مي گيرد.

بازيافت فلزات

بطور کلي فلزات کهنه و قابل بازيافت به دو دسته ي بزرگ تقسيم مي شوند :

۱- فلزات باترکيب آهن (آهني)

۲- فلزات بدون ترکيب آهن

· بازيافت فلزات آهني

بازيافت فلزات آهني جزئي از صنعت آهن و فولاد به حساب مي‌آيد. توليد فولاد و چدن هميشه با بازيافت مواد زائد همراه بوده است. كيفيت بازيافت اين مواد به خلوص آنها و مواد اوليه متشكله آنها بستگي دارد. اين گروه شامل فلزاتي مي شوند که در ترکيب اصلي آنها ، آهن به کار رفته باشد مانند آهن و فولاد. اين گروه در بخش هايی مانند بدنه ماشين هاي کهنه، ابزار هاي خانگي، فلزاتي که در ساختار و اسکلت ساختمان به کار مي روند، ريل هاي راه آهن و . . . به کار مي روند.

· فلزات بدون ترکيب آهن

اين دسته از فلزات که در صنعت ايران نقش مهمي دارد فلزاتي را شامل مي شود که در ترکيب اصلي آنها آهن وجود ندارد براي مثال مي توان آلمينيوم را نام برد که از آن فويل ها و قوطي هاي کنسرو مي سازند. فلزات بدون آهن ديگري هم وجود دارند مانند مس، سرب، روي، نيکل، تيتانيوم، کروم، کبالت و . . . که نحوه ي بازيافت آن ها در ادامه مورد برسي قرار مي گيرد . تعداد اين نوع فلزات از فلزات داراي آهن کمتر است. در هر سال در سراسر جهان، ميليون ها تن از اين فلزات کهنه در کوره ها ذوب مي شوند و ناخالصي هاي آن ها جدا مي شود و توسط افراد متخصص قالب گيري و ريخته گري شده و به اشکال مختلفي در مي آيند.

ارزش فلزات غير آهني در مقايسه با ساير مواد موجود در زباله‌هاي شهري بسيار بالاست. اين ارزش از سوي خانه دارها به خوبي شناسايي مي شود و در نتيجه افراد شخصا نسبت به فروش آنها اقدام مي کنند و چنين مواردي معمولا به وفور در زباله هاي شهري ديده نمي شود. تنها فلز غير آهني که به مقدار زياد در زباله ها ديده مي شود آلومينيم است که استفاده از آن در صنايع بسته بندي روزانه رو به افزايش است. فلز مس در زباله از سيم کشي ها، وسايل متروکه و لوازم برنجي به دست مي آيد و سرب از پس مانده هاي صنايع باطري سازي و لوله کشي جداسازي مي شود. اين دو فلز بازار خوبي دارند و کانال هاي بازيافتي خوبي بوجود مي آورند زيرا ارزش ثانوي آنها مخارج جمع آوري و پالايش انجام شده را جبران مي کند. معمولا مخارج جمع آوري و پالايش مواد جداسازي شده از زباله بيشترين هزينه ها را تشکيل داده و اصل اقتصادي بودن بازيافت است. در ادامه به بررسی تعدادی از فلزات غير آهنی می پردازيم.

· آلومينيوم (Aluminum)

آلومينيوم فراوان ترين فلز و سومين عنصر ِفلزي است که به مقدار زياد ، در پوسته ي زمين يافت مي شود . آلومينيوم در طبيعت به صورت آلومينيوم سيليکات پايدارAl(SiO3)3 و آلمينيوم هيدرواکسيد Al(OH)3 وجود دارد. در دوران باستان يوناني ها زاج که يکي از فراوان ترين کاني هاي آلومينيوم است را مي شناختند و از آن به عنوان داروي قابض در پزشکي و به عنوان ثابت کننده ي رنگ در رنگرزي استفاده مي کردند . با اين همه از شناخت آلومينيوم ، يکصد و هفتاد سال نمي گذرد . آلومينيوم هيدرواکسيد (Bauxite) يک نوع خاک اوره است که در آن عنصر هاي آلومينيوم بسيار غني وجود دارد. آلومينيوم کشف شده «آلومين» ناميده مي شود . آلومين يک ماده ي سخت، شامل آلومينيوم و اکسيژن است. چون دماي ذوب آلومين زياد است الکتروليز آن در حالت مذاب بسيار دشوار است به همين دليل آن را در کريوليت (Na3AlF6) نمکِ مذاب حل مي کنند و به اين ترتيب مخلوطي به دست مي آيد که دماي ذوب پايين تري دارد. سپس آن را از يک جريان الکتريکي قوي عبور مي دهند تا اکسيژن آن کاملاً جدا شود. در اين مرحله انرژي زيادي صرف مي شود. براي توليد 1 کيلوگرم آلومينيوم،6 کيلوگرم بوکسيت، 4 کيلوگرم محصولات شيميايي و 14 کيلووات برق نياز است در حالي که براي بازيافت آن 5 درصد انرژي لازم است و فقط 5 درصد دي اکسيد کربن توليد مي کند.

شرکت هاي بازيافتي اغلب آلومينيوم را مستقيم از شرکت هاي صنعتي خريداري مي کنند. بسياري از کارخانه ها اين فلزات را ذوب مي کنند و نا خالصي هاي آن را جدا کرده و در قالب هاي مختلف ريخته گري مي کنند. حجم بيشتري از اين قطعات ريخته گري شده توسط کارخانه هاي خودرو سازي و هواپيما سازي مصرف مي شود وبراي ساخت سر سيلند و مواردي از اين قبيل کاربرد دارد. بسياري ديگر از شرکت ها ، بازيافت قوطي ها را انجام مي دهند . بسياري از اين قوطي ها به صورت ورقه هاي آلومينيومي بازيافت مي شوند و دوباره به صورت قوطي هاي نوشابه در مي آيند.

· مس (Cooper)

مس از اولين فلزاتي است که مورد استفاده بشر قرار گرفته است و هنوز هم از پر مصرف ترين فلزات در کشور ماست. تحقيقات نشان مي دهد که ايران بر روي کمربند مس جهاني قرار دارد که از جنوب شرقي ايران آغاز شده وتا شمال غربي و نواحي آذربايجان ادامه مي يابد همين امر موجب شده است تا استخراج اين فلز نسبت به بازيافت آن بيشتر مورد توجه قرار گيرد .

گروه مطالعه مس بين المللي در سال 2002 برآورد کرد که ميزان توليد جهاني مس تصفيه شده ي ثانويه 15 درصد کاهش داشته است. طبق اين مطالعات 07/3 ميليون تن مس مستقيمأ از دوباره ذوب کردن قطعات مس بازيابي مي شود .

· آهن و استيل (Iron and Steel)

از جمله محصول تصفيه شده آهن که بيشترين و گسترده ترين استفاده را در ميان فلزات دارد فولاد است و بازيافت آن نيز فعاليت مهمي در سراسر دنيا است. محصولات آهن وفولاد در بسياري از ساختار ها و کاربردهاي صنعتي مانند دستگاه ها، پل ها، ساختمان ها، مخزن ها، اتوبان ها، خودروسازي و ا بزارها به کار مي رود. هم اکنون ذوب آهن هاي ايران به دو روش کاهش سنگ معدن آهن به وسيله ذغال کک در اصفهان و کاهش مستقيم توسط گاز طبيعي در اهواز و مبارکه در حال فعاليت است .

با توجه به اهميت بازيابي آهن از آهن قراضه (آهن با درصد کربن بسيار کم)، بخش مهمي از فولادي که تهيه مي شود، از دميدن اکسيژن در کوره اي که حاوي چدن و آهن قراضه است تهيه مي کنند بنابراين در اين نوع کوره ها جهت توليد فولاد بايد مقدار زيادي از آهن قراضه در کوره وجود داشته باشد. براي نشان دادن اهميت آهن کهنه در توليد فولاد بايد بدانيم که سنگ آهن مورد نياز سالانه در حدود 5 ميليون تن پس از آسياب کردن و مخلوط کردن با آب آهک، گرما دادن و گُندله سازي ( تبديل ذره هاي ريز به ذره هاي گلوله مانند ، درشت تر و تا حدودي متخلخل ) به کوره هاي کاهش مستقيم منتقل مي شود در حاليکه سالانه در حدود 700 هزار تن آهن قراضه ورودي کوره هاي فولاد سازي مجتمع است .

بازيافت آهن و استيل به روش ذوب کردن و دوباره قالب گيري کردن و در آوردن به فرم نيم تمام (که اين فرم در توليد محصولات جديد استيلي به کار مي رود ) انجام مي شود زيرا از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه است . قطعات بازيافتي آهن از دو دسته بزرگ به وجود مي آيد:

– دسته اول شامل قطعات بازيافتي خانگي است که در زباله ها وجود دارد

– دسته دوم شامل قطعاتي مي شودکه حاصل عمليات کارخانه اي براي ساخت فولاد است که اين گروه را توسط ماشين هايي به کارخانه ذوب آهن مي برند و آن ها را دوباره بازيافت مي کنند . البته بدون وجود کارخانه اي که فولاد بسازد ، قطعات بازيافتي به وجود نمي آيد . اين قطعات مي توانند حاصل تراشکاري هم باشند و چون ترکيبات اين مواد شناخته شده است، بازيافت آن ها نيز آسان است.

يکي ديگر از منابعي که درصد زيادي از فلزات بازيافتي را تشکيل مي دهد ، بدنه خودرو هاي فرسوده است که ساختار فولاد آنها ويران شده و از بين رفته. در کشور ما نيز اين منبع، مورد توجه زيادي قرار گرفته است .

تنوع و گستردگي محصولاتي که از آهن به وجود مي آيد نسبت به ساير فلزات بيشتر است و به همين دليل، ساختار شيميايي و عملکرد فيزيکي اين محصولات نيز متفاوت است اين امر موجب مي شود که بازيافت اين مواد نيازمند آماده سازي بيشر مانند طبقه بندي، گالوانيزه کردن و قله اندود کردن باشد .

توليدات فولاد کارخانه اي در اثر فعاليت هاي شيميايي و فيزيکي است و اغلب محتواي اين فولاد را عناصري مانند کربن، کروميوم، کبالت، منيزيم، موليبدن، نيکل، سليکن، تنگستن و واناديم تشکيل مي دهد. برخي از توليدات فولاد را براي جلوگيري از زنگ زدن، دوام بيشتر و يا زيبايي با موادي مانند آلمينيوم، کروميوم، آلياژ قلع و سرب، روي و قلع می پوشانند.

بازيافت آهن واستيل مزاياي زيادي به همراه دارد که از جمله آنها مي توان حفظ منابع طبيعی، صرفه جويي در مصرف انرژي و تميزي محيط زيست را نام برد.

· سرب (Lead)

يکي از منابع اصلي سرب کهنه، باطري هاي اسيد- سرب است. به اين باطري ها، باطري هاي حرارتي- نوري نيز گفته مي شود که در موارد زيادي از جمله تجهيزاتي که انرژي را به صورت مداوم ذخيره مي کنند، وسايل نقليه عمومي، ماشين هاي هاي صنعتي، وسايل نقليه معدن و دوچرخه ها به کار مي رود. بسياري از سربهاي بازيافت شده به صورت سرب نرم يا آلياژ هاي سرب در مي آيند تا دوباره در باطري هاي اسيد- سرب استفاده شوند. در حدود 87% از سرب بازيافتي در باطري هاي ذخيره اي به کار مي رود .

· قلع (Tin)

از کاربرد هاي قلع مي توان کارخانه هاي قلع اندودي و ساخت قوطي ها، برنج، برنز و ساخت فلز لحيم کاري را نام برد. مهم ترين منابع بازيافت قلع ، قطعاتي هستند که قلع اندود شده اند .

· روي (Zinc)

از منابع مهم بازيافت روي مي توان برنج، خاک اوره، ورقه هاي روي و ضايعات ورقه هاي گالوانيزه را نام برد. در حدود 85 درصد از روي بازيافتي از قطعات جديد و از منابع مذکور
مي باشد و 15 درصد ديگر قطعات کهنه و قديمي را شامل مي شود. براي بازيافت روي کوره مذاب و کوره هاي معمولي، در اندازه هاي مختلفي وجود دارد. کوره هاي ذوب اغلب مواد شيميايي و اکسيد روي را از روي خالص جدا مي کنند تا بتوانند روي خالص را به کارخانه ها دهند. به دليل تفاوت هاي گسترده در عملکرد و محتواي قطعاتي که در آن ها روي وجود دارد، فرآيند بازيافت قطعات روي بسيار گسترده است. اغلب برنج، ضايعات رول هاي روي و گچ هاي مرده بايد دوباره ذوب شوند. در مورد قطعات فلزي غير آهني مخلوط، از روش هاي جداسازي با دست و جداسازي آهنربايي استفاده مي کنند.

· برليوم (Beryllium)

برليوم در مواد بسياري به کار مي رود و خصوصيات آن مانند وزن کم و سختي زياد باعث شده که مورد توجه قرار گيرد. اين فلز در صنايع نظامي و دفاعي، هوافضا و مدارهاي الکتريکي متراکم کاربرد بسياري دارد. هزينه هاي زياد اين فلز منجر شده که اين فلز فقط براي کارهاي دقيق مورد استفاده قرار گيرد.کاربرد فراوان اين فلز موجب شده بازيافت آن مورد توجه بسياري از کشور ها قرار گيرد. البته استفاده پراکنده اين فلز باعث به هدر رفتن مقدار زيادي از آن شده است. در کشور ما بسياري از فلزات از جمله برليوم به دليل اينکه به طور محدود به کار مي روند و همچنين مقدارکم آنها و وجود نداشتن منابع چشمگيري آنها، بازيافت نمي شوند و به همين دليل اطلاعات محدودي از بازيافت اين فلزات وجود دارد .

· کادميوم (Cadmium)

تخمين ميزان کادميوم بازيابي شده يا ثانويه به دلايل متعددي دشوار است اما ميزان کلي کادميوم بازيابي شده در سال 2001 در حدود 10درصد توليد اوليه دنيا تخمين زده می شود . بازيافت کادميوم، صنعت جوان و در حال رشدي است که از هدر رفتن کادميوم موجود جلوگيري مي کند چراکه حدود 25 درصد کادميوم موجود در باطري هاي نيکل- کادميوم به کار رفته است و اين باطري ها به سهولت قابل بازيافت هستند در نتيجه بيشتر کادميوم هاي ثانويه در اثر مصرف اين باطري ها و بازيافت آن به دست مي آيد. شکل ديگري از کادميوم که به سهولت قابل بازيافت است خاک دودکش به وجود آمده در طول گالوانيزه کردن ( روي اندود کردن) قطعات فولاد در کوره هاي چرخان الکتريکي است. ساير کاربرد هاي کادميوم در موادي است که محتواي کادميوم آن هابسيار کم است در نتيجه مقداري از کادميوم موجود از بين مي رود. براي بازيافت کادميوم باطري هاي بزرگ معمولي با وزن بيش از 2 کيلوگرم که شامل 15 درصد کادميوم مي شود را خالي مي کنند و کادميوم آنها را که به شکل صفحه ای و به طور مستقل هستند به کوره ها مي برند و با درجه حرارت بالا ذوب مي کنند . باطري هاي مهر شده کوچکتر را با حرارت کمتر ذوب کرده و در قالب هايي مي ريزند و به اين صورت بازيافت مي کنند در نتيجه کادميوم ثانويه داراي خلوص 96/99 درصد مي باشد که به کارخانه ي باطري سازي باز گردانده مي شود .

· کروم (Chromium)

عمده ترين استفاده کروم در فولاد ضد زنگ است. براي توليد کروم کاني فلزي کروميت را درون کوره هاي ذوب فلزات قرارمي دهند تا فروکروم ساخته شود . آلياژ آهن- کروم را که از حذف اکسيژن کروميت به دست مي آورند آلياژ آهن ضد زنگ است . قطعه اي از فولاد ضد زنگ مي تواند به عنوان منبعي از کروم جايگزين فرو کروم شود. فولاد ضد زنگ مهمترين منبع بازيافت کروم است و کارخانه بازيافت از اين نوع فولاد به عنوان منبعي از کروم و نيکل استفاده مي کند بنابراين واحد هاي کروم زماني که فولاد ضد زنگ دوباره استفاده مي شود بازيابي مي شوند. مطالعه فولاد ضد زنگ نشان مي دهد که 17 درصد از محتواي آن را کروم تشکيل مي دهد.

· کبالت (Cobalt)

کبالت کهنه در طول ساخته شدن و يا در اثر کاربرد هاي زير به دست مي آيد:

– وقتي که به عنوان کاتاليزگر در صنايع شيميايي يا توليد نفت کاربرد دارد .

– وقتي که به عنوان کربيدهاي سيمان پوشيده در برش استفاده مي شود يا به عنوان ضد سايش به کار مي رود .

– وقتي که به عنوان آلياژ مغناطيسي و ضد سايش کاربرد دارد .

– وقتي که به عنوان ابزار هاي فولادي استفاده مي کنند .

منابعي که کبالت از آن بازيافت مي شود عبارت است از:

آلياژ ها، کبالت خالص، پودر فلزي کبالت و مواد شيميايي.

· منيزيم (Magnesium)

منيزيم از موادي از جمله قطعات خودرو، اجزاي هليکوپتر، دستگاه هاي چمن زني و… بازيافت مي شود. منيزيم همچنين در ساختن آلياژ هايي از آلمينيوم نيز کاربرد دارد و به همين دليل در بعضي از نقاط دنيا اين فلز همراه با آلمينيوم بازيابي مي شود. در حدود نيمي از کاربرد منيزيم در ساخت قوطي های آلمينيومي است. چون اين دو فلز مشابهت هاي زيادي با يکديگر دارند در بيشتر مواد باهم به کار مي روند. يکي از راه هاي آسان جدا کردن اين دو فلز از هم خراشيدن به وسيله کارد است. در هنگام اين کار منيزيم به شکل ورقه هاي صافي جدا مي شود اما آلمينيوم به دليل نرمي به صورت حلقه اي کنده مي شود. براي بازيافت منيزيم آن را در کوره هايي مي اندازند که دماي آن در حدود 675 درجه سانتيگراد است و به دليل اينکه منيزيم از پايين شروع به ذوب شدن مي کند بايد مقدار قطعات زيادي در کوره ريخت. در انتها منيزيم مايع به صورت بي ثبات و همراه با گازهاي بازدارنده (براي کنترل سوختن آن) همراه است. براي ساختن آلياژ هاي مورد نياز در کوره به منيزيم، روي و آلمينيوم اضافه مي شود و در اين هنگام عمل ذوب کامل مي شود. منيزيم را پس از دوب به صورت شمش در مي آورند يا به صورت پودر در آورده و براي ساختن آلياژ هاي آهن وفولاد به آن اضافه مي کنند. منيزيمي که بازيافت مي شود شکننده است و بسته به مقدار سختي آن در محصولاتي با ويژگي متفاوت به کار مي رود.

· منگنز (Manganese)

مهم ترين منابع بازيافت منگنز، فولاد و آلمينيوم است. در حدود 12 درصد فولاد، منگنز است. در هنگام ساختن فولاد مقدار زيادي منگنز از بين مي رود زيرا در يکي از مراحل به نام کربورزدايي آن را حذف مي کنند و دوباره در مراحل بعدي اضافه مي شود. در کارخانه هاي بازيافت آلمينيوم طي فرآيند هاي ذوب کردن و اکسيژن زدايي از آلمينيوم، مقدار زيادي از منگنز به هدر مي رود و فقط مقدار کمي از آن براي بازيافت باقي مي ماند.

· جيوه (Mercury)

جيوه ثانويه از منابع مختلفي به دست مي آيد. ديودها، سوئيچ ها، ترموستات ها، تقويت کننده ها، آلياژ هاي جيوه در دندان پزشکي و باطري ها از جمله منابع مهم براي بازيافت جيوه است.

· نيکل (Nickel)

نيکل در مواردي مانند محلول هاي کارخانه اي، کاتاليزور ها و باطري ها کاربرد دارد. از آلياژ هاي نيکل مي توان نمونه هاي زير را نام برد:

1. مونل ها گروهي هستند که شامل 65 درصد نيکل و 32 درصد مس هستند .

2. نيکل- نقره يک نام غلط براي بعضي از آلياژ هاي نيکل مانند نيکل- مس، نيکل- روي و نيکل- آلمينيوم است. نيکل- مس آلياژي قوي و پايدارتر از مس است که آن را مطلوب تر براي لوله کشي آب شور و گرمادادن مي دانند.

3. آلياژ نيکل- برنج هم براي ساخت ميخ ها، پرچ ها، پيچ گوشتي ها، اجزاي دوربين و تجهيزات چشم پزشکي کاربرد دارد.

در سال هاي اخير بازيافت باطري هاي قابل شارژِ نيکل- کادميوم مهر شده مورد توجه قرار گرفته. در مارس 2001، کميسيون اروپايي قانوني وضع کرد و در آن ساخت اين باطري ها را منع کرد. به جاي اين باطري ها، باطري هاي جديد ليتيومي ساخته مي شود که هزينه بيشتري نسبت به باطري هاي نيکل- کادميومي دارد.

· گروه هاي فلز پلاتين (Platinum-Group Metals)

گروه هاي فلز پلاتين بيشتر در خودرو ها و کارخانه هاي شيميايي به عنوان کاتاليزور مورد استفاده قرار مي گيرند. همچنين در کارخانه هاي الکتريکي، دندان پزشکي ها و جواهر سازي نيز کاربرد دارد. بازيافت اين گروه نقش موثري در اقتصاد دارد و مي توان گفت که بيشتر پلاتين موجود، پس از استفاده بازيافت مي شود.

· سلنيوم (Selenium)

زماني ديود هاي سلنيومي، از منابع مهم بازيافت سلنيوم بودند. يکي از کاربرد هاي اين فلز در صفحات جذب نور در دستگاه هاي کپي است که به عنوان منبع امروزي سلنيوم به شمار مي رود .

· نقره (Silver)

يکي از عواملي که باعث شده نقره در صنايع کاربرد زيادي پيدا کند رسانش گرمايي بالاي آن است. از منابع مهم بازيافت نقره مي توان جواهرات کهنه، قطعات الکترونيکي و گرافيت نوري را نام برد .

· تانتال (Tantalum)

تانتال فلزي است که راحت فرم مي گيرد و در بعضي از اسکلت هاي ساختمان ها به کار مي رود. اين فلز داراي مقاومت بالا در برابر اسيد ها، يک هادي خوب براي گرما و الکتريسيته و داراي نقطه ذوب بالا است. مصرف عمده ي تانتال در حدود 60 درصد به صورت پودر فلزي و در صنايع الکترونيک است. خازن تانتال در تلفن های قابل حمل، پيجر ها، کامپيوتر هاي شخصي و خودرو هاي الکترونيکي است. اين فلز با فلزات ديگر ترکيب شده و به صورت آلياژ در صنايع کاربرد دارد. از تانتال براي ساخت سوپر آلياژ ها (که يکي از کاربرد آن در موتور جت است) استفاده مي کنند. در صنعت فلزاتي مانند آلمينيوم، رنيوم، تيتانيوم، تنگستن و زيرکونيوم مي توانند جايگزيني براي تانتال باشند امّا کيفيت آن ها در حد اين فلز نيست. اين فلز اغلب از قطعات جديد بازيافت مي شود که در کارخانه ها از ضايعات قطعات الکترونيکي و سوپر آلياژ ها به دست مي آيد. در کل بازيافت تانتال از اين منابع بسيار کم بوده ودليل اصلي آن، اين است که منابع آن هنوز بهبود نيافته است.

· تيتانيوم (Titanium)

قطعات قديمي تيتانيوم که براي بازيافت استفاده مي شود، اغلب از بدنه هواپيما ها، قطعه هاي زيردريايي ها و مبادله کننده هاي گرما به دست مي آيد. تيتانيوم بازيافتي را در کوره ها ريخته و ذوب مي کنند تا به وسيله گرما، قوس خلأ آن از بين برود سپس آن ها را به صورت شمش در مي آورند. علاوه بر توليد شمش، اين فلز را در ساختن آلياژ هاي غير آهني و فولاد به کار مي برند. مصرف عمده اين فلز در شرکت هاي فولاد سازي اغلب براي ساخت فولاد ضد زنگ است..

مصرف آينده از تيتانيم بستگي به تقاضاي توليدات اين فلز دارد که توسط صنايع هوا و فضا صورت مي گيرد.

· تنگستن (Tungsten)

در سال 2001 ، تخمين زده شد که در حدود 25 تا 30 درصد از ذخاير تنگستن دنيا از فلزات بازيافتي بوده است. از تنگستن براي ساختن فيلامنت ها و الکترود ها براي لامپ و سوپر آلياژ ها استفاده مي شود. مهم ترين منابعي که تنگستن از آن بازيافت مي شود را مي توان آلياژ ها و سوپر آلياژ هايي نام برد که در آن ها تنگستن به کار رفته است.

کاربيدهاي سيماني هم از تنگستن و کبالت ساخته شده اند که براي بازيافت تنگستن نيز اين منبع مورد استفاده قرارمي گيرد. در اين موارد کبالت به صورت جداگانه بازيافت مي شود و تنگستن به پاراتنگستن تبديل مي شود و آن هم جداگانه بازيابي مي شود.

· واناديم (Vanadium)

بيشتر واناديم موجود به صورت آلياژ با فلزات ديگر وجود دارد. واناديم در حدود 1 درصد با فلزات ديگر ترکيب مي شود و آلياژ ها را به وجود مي آورد به همين دليل است که نمي توان همه آلياژ ها را منبعي مناسب براي بازيافت فلز واناديوم شمرد.

· زيرکونيوم (Zirconium)

يکي از منابع براي بازيافت زيرکونيوم، تبديل کننده هاي گرمايي هستند. 2 درصد از شمش هاي زيرکونيوم از قطعات بازيافتي به دست مي آيد. اين قطعات بايد ذوب شوند و ناخالصي هاي آن گرفته شود و بعد به صورت شمش در آيند.

فلزات قراضه

ماشين‌هاي فرسوده و قطعات آهن پياده شده از ساختمان‌ها از طريق حمل جاده‌اي و يا به وسيله راه‌آهن در محل تخليه مي‌شود. بارگيري در مبدأ و تخليه درمقصد اغلب هنوز با دست صورت مي‌گيرد، هر چند به طور روزافزون ماشين‌هاي حمل و نقل هيدروليكي نيز به كار گرفته مي‌شوند. معمولاً پس از جمع‌آوري مقادير زياد ضايعات كوچك، آن‌ها را در درون ظرف‌ها و جعبه‌هايي قرار مي‌دهند. جمع‌آوري مقادير زايد قطعات كوچك به وسيله كانتينر صورت مي‌گيرد. عمل جداسازي با دست انجام و قطعات بزرگ با قيچي يا مشعل برش بريده شده و به كوره ذوب فرستاده مي‌شود. ضايعات فلزي كوچك با پرس هيدروليكي يا پيچي در عدل‌هايي به وزن 25 تا 150 كيلوگرم بسته‌بندي مي‌گردند. ضايعات برش خورده و بسته‌بندي شده ذخيره و يا اينكه بر حسب نياز بازار به واگن‌هاي راه‌آهن منتقل مي‌شوند. قطعات چدني غالباً با محموله‌هاي قراضه‌هاي آهن تحويل داده شده و بر حسب شكل و ابعادشان با پتك يا وسايل مكانيكي شكسته مي‌شوند. روش مكانيكي شكستن قطعات چدني به وسيله گلوله‌هاي فولادي به وزن 800 تا 2000كيلوگرم است كه با جرثقيل كابلي يا جرثقيل الكترومغناطيسي به ارتفاع 5 تا 6 متر بالا مي‌برند و سپس بر روي قطعات چدني رها مي‌كنند تا شكسته شوند. قطعات آهني و فولادي خودروهاي موتوري فرسوده، پس از جداسازي از فلزات غير آهني و ساير مواد خارجي ماده خام مرغوبي به شمار مي‌آيند معهذا هنوز جداسازي، مسأله دشواري است و لذا سعي مي‌شود كه هنگام تخريب خودروها قطعات يدكي فولادي يا فلزات سنگين غير آهني را كه هنوز مي‌توانند مورد استفاده قرار گيرند، جدا و انبار كنند بنابراين ‌تجارت شاسي خوروهاي موتوري و بدنه آن‌ها با حرفه بازسازي و فروش آهن قراضه معمولي تفاوت زيادي دارد. قبل از اين كه بدنه خودرو فشرده و به صورت آهن قراضه بسته‌بندي شود، كليه عناصر بي‌مصرف و ناخواسته از قبيل روكش صندلي، فرش و قسمت‌هاي پلاستيكي بايد معدوم شوند. اين عمل هنوز هم بر حسب معمول در فضاي باز انجام مي‌گيرد. خودروهاي فرسوده تخريب شده را روي هم انباشته و پس از آغشته كردن آن‌ها با نفت يا گازوييل آتش مي‌زنند در نتيجه اين كار دود قارچ مانند غليظ، با بوي نامطبوع، اغلب تا ارتفاع 100 متر بلند مي‌شود، كه ممكن است ناحيه گسترده‌اي را فراگيرد. بايد شيوه‌هاي تازه‌اي براي نابود كردن قسمت‌هاي غير فلزي خودروهاي فرسوده ابداع شود. قطعات بزرگ را در درجه حرارت بسيار پايين به كمك ازت مايع با صرف نيروي كمي خرد مي‌كنند. البته بعيد است كه اين روش در آينده نزديك داراي ارزش تجاري باشد.

صنعت خودرو به عنوان بزرگترين صنعت جهان داراي اهميت و ابعاد گوناگوني است. سالانه ميليون‌ها دستگاه انواع خودرو در نقاط مختلف دنيا توليد و به بازارهاي مصرف عرضه مي‌شود. جهان صنعتي به ويژه امريكاي شمالي، اروپاي غربي و شرق آسيا به عنوان پيشتازان توليد، درصدر فعالان اين صنعت جلب نظر مي‌كنند. با توجه به ابعاد اين صنعت مي‌توان استنباط كرد كه صنعت بازيافت نيز به همين اندازه گسترده و مهم است. براساس آمار منتشر شده، سالانه حدود 11 ميليون دستگاه انواع خودرو در سراسر جهان جمع‌آوري و بازيافت مي‌شود. آهن قراضه حاصل از اين فرايند بالغ بر 40 درصد از كل آهن قراضه مورد نياز صنايع ذوب آهن را در اقصا نقاط جهان تأمين مي‌كند و به بيان ديگر هر خودروي فرسوده و خارج از رده به صورت بالقوه مي‌تواند در ذوب آهن و مراكز آهن‌گدازي مصرف شود.

پس از پايان عمر مفيد انواع خودروهاي سبك و سنگين و جايگزيني با محصولات جديد، منطقي‌ترين روش، جمع‌آوري و بازيافت اين خودروهاست. اين كار علاوه بر منافع اقتصادي و صنعتي، به حفظ محيط زيست نيز كمك مي‌كند. اين صنعت يكي از مهمترين منابع تأمين مواد اوليه براي صنايع فولادسازي است و ارزش افزوده آهن قراضه حاصل از خودروهاي فرسوده به مراتب بيشتر از مصرف سنگ آهن است. به همين دليل فولاد توليد شده از منبع خودروهاي فرسوده به مراتب ارزانتر از فولاد حاصل از تبديل سنگ آهن است.

كارخانه‌ها و مراكز اسقاط و بازيافت از نظر حجم و اندازه مي‌توانند اشكال گوناگوني داشته باشند. گروهي در حد كارگاه‌هاي كوچك با ظرفيت پايين و گروهي به عنوان كارخانه‌هاي مجهز و مكانيزه فعاليت مي‌كنند. در برخي از اين مراكز كه از امكانات خوبي برخوردارند، چند مرحله در يك مكان انجام مي‌گيرد اما در مراكز كوچك، تنها بخشي از فرايند بازيافت در يك مكان واحد صورت مي‌پذيرد به هر حال لازم است هر يك از فرايندها و مراحل بازيافت به صورت جداگانه مورد بررسي قرار گيرد تا ابعاد واقعي آن مشخص شود. در فرايند بازيافت خودروهاي فرسوده چند عمليات با توالي خاصي صورت مي‌گيرد كه عبارتند از:

1. جمع‌آوري و انباشت خودروها در پاركينگ‌هاي ويژه

2. اوراق كردن خودروهاي فرسوده

3. برش بدنه (در مراكزي كه امكانات پرس ندارند)

4. پرس آهن قراضه‌هاي بدنه خودرو (خرد كردن)

5. خرد و آسياب كردن فلزات

6. تفكيك مواد مصرفي مورد استفاده در بدنه و داخل خودرو

فلزات قابل بازيافت

ارزشمندترين ماده بازيافت شده از زباله بر حسب درآمد، انواع مختلف فلزات است. هر چند كه تعداد زيادي از مواد ديگر زباله مانند كاغذ ، كارتن ، پارچه ، پلاستيك و غيره نيز اهميت ويژه‌اي دارند ولي همة مواد بازيافتي از زباله ارزش ورود به صنعت بازيافت را ندارند. معمولي ترين فلزات قابل بازيافت آلومينيوم و فولادند. بقيه فلزات مثل نقره، مس و برنز که با ارزشند دور ريخته نمي شوند و مشکل دفع پسماند ندارند.

ظروف و ضايعات آلومينيومي به هر شکلي که باشد قابل بازيافت است بنابراين فويل آلومينيوم، قوطي هاي نوشابه و کنسرو و بشقاب، چهارچوب پنجره ها و حتي تراشه هاي آلومينيومي در کارگاه ها و حلقه هاي آلومينيوم دربازکن ها را مي توان جمع آوري و بازيافت کرد.

لوازم يدکي اتومبيل، باطري هاي اتومبيل، کنسروهاي فلزات ترکيبي، برنز، ترکيبات مسي، قوطي هاي کنسرو با فلزات ترکيبي، بطري ها، فلزاتی مانند برنج، مفرغ، کادميم، مس، آهن، فيلترهاي دودگير، سيم هاي عايق، کابل، فلز منيزيم، نيکول، فلزات آلي، رادياتورها، فولاد، آهن، نيکل، رادياتورها، درب قوطي هاي حلبي، عنصرهاي فلزي، ديگ بخار،کنسروهاي استيل، قوطي هاي فلزي، تيتانيوم، روي.

آمار مربوط به بازيافت فلزات

· شيشه و قوطي هاي فلزي و بويژه آلومينيومي صدها سال روي زمين باقي مي مانند.

· ساختن قوطي هاي آلومينيوم جديد فقط پنج درصد برقي را مصرف مي‌کند که براي ساختن قوطي از سنگ معدن بوکسيت لازم است.

· مقدار انرژي که از بازيافت يک قوطي کنسرو ذخيره سازي مي شود، مي تواند يک تلويزيون را به مدت سه ساعت روشن نگه دارد.

· بازيافت آلومينيوم مي تواند 90 درصد انرژي لازم براي ساخت آن را صرفه جويي كرده و آلودگي مرحله توليد آن نيز 95 درصد كمتر است.

· هر قوطي مستعمل آلومينيومي كه دور ريخته می شود، علاوه بر آلودگي محيط مقداري انرژي مصرف می کند كه معادل نصف حجم همان قوطي از مواد نفتي است.

· در صورتي كه يك تن آلومينيوم از داخل زباله جداسازي شده مجدداً به مصرف رسد در ۴۰۰ تن سنگ معدن و ۷۰۰ كيلوگرم كك و قير صرفه جويي خواهد شد

· بازيافت 1 تن فولاد ، حفظ 1030 کيلوگرم از کاني هاي فلزي آهن، 580 کيلوگرم ذغال سنگ و 5 کيلوگرم سنگ آهک را به دنبال دارد .

· در كارخانه‌هاي ذوب آهني كه به جاي سنگ آهن با سولفور بالا از آهن قراضه كم سولفور استفاده مي‌شود، آلودگي هوا تا 86 درصد و آلودگي آب تا 76 درصد كاهش مي‌يابد.

· درصد فلزات بازيافتی جمع آوری شده در 8 ماهه اول سال 1388 در اصفهان از مجتمع های تجاری و ايستگاه های ثابت 3/3 درصد و از مجتمع های تجاری و ايستگاه های ثابت و کارخانه 3/9 درصد بوده است.

· از کل 13985854 کيلوگرم مواد بازيافتی جمع آوری شده در 8 ماهه اول سال 1388 در اصفهان 391079 کيلوگرم آن از ايستگاه های ثابت و مجتمع های تجاری و 911270 کيلوگرم آن از کارخانه جمع آوری شده که بطور کلی 4/3 وزن کل و 6/0 درصد کل را شامل می شود.

استفاده‌ مجدد از ورقه‌هاي آلومينيومي

با اينكه ورقه‌هاي آلومينيومي به اندازه‌ي قوطي‌هاي آلومينيومي قابل بازيافت هستند اما بدليل مسائل بهداشتي، غالبا در مراكز بازيافت پذيرفته نمي شوند و بيشتر به اين علت است كه بازيافت ورقه‌هاي آلومينيومي نسبت به استخراج آن از مواد اوليه فقط 5 درصد انرژي لازم دارد.
در اينجا چند روش معرفي مي كنيم كه مي توان به وسيله‌ي آنها از فويل‌هاي آلومينيومي استفاده شده چندين بار استفاده نمود و قدم اول براي همه‌ي آنها دور نينداختن ورقه‌هاي آلومينيومي است:

1. شستشو و استفاده‌ي مجدد:
پس از استفاده از يك قطعه ورق آلومينيومي هرگز آنرا دور نيندازيد. مي توانيد پس از هر بار كه از آن براي مواد غذايي استفاده كرديد، آنرا با آب و صابون شسته و پس از خشك كردن روي يك سطح صاف باز كنيد و مجددا از آن استفاده نماييد. البته اين روش براي آلومينيومي كه با گوشت خام در تماس بوده توصيه نمي شود و بايد آنرا دور بيندازيد.

2. تيز كردن قيچي‌ها:
براي تيز كردن قيچي‌هايي كه كند شده‌اند مي توانيد از چند ورقه‌ي آلومينيمي استفاده شده استفاده كنيد. ورقه‌ها را طوري تا بزنيد يا روي هم قرار دهيد كه 6 الي 8 لايه از فويل آلومينيومي را شامل شود. سپس با قيچي كند خود چند بار آنرا قيچي كنيد تا قيچی دوباره تيز شود.

3. كم كردن الكتريسيته‌ي ساكن:
اين روش بيشتر مناسب افرادي است كه در نزديك دريا يا در مناطق شرجي سكونت دارند.اگر يك قطعه ورق مچاله شده آلومينيومي را داخل دستگاه خشك كن لباس بيندازيد به طرز شگفت انگيزي الكتريسيته‌ي ساكن را در لباس‌ها كم مي كند.

4. نگه داشتن فرم كفش‌ها:
وقتي قرار نيست براي مدت زيادي از يك كفش يا پوتين استفاده كنيد مي توانيد گلوله‌هايي از ورقه‌هاي استفاده شده را داخل كفشتان قرار دهيد تا حالت خود را از دست ندهد.

5. حفاظت از گياهان جوان:
مي توان با ورقه‌هاي آلومينيومي استفاده شده، دور ساقه‌ي گياهان جواني چون گوجه فرنگي محافظ ايجاد كرد تا گياه از حشرات موذي و آفات در امان بماند.

6. برق انداختن فلزات:
مي شود با استفاده از يك قطعه آلومينيوم مچاله شده بجاي سيم ظرفشويي زنگار را از ظروف استيل و غيره زدود. همچنين براي براق كردن طلا و نقره مي توان علاوه بر آلومينيوم مچاله شده از جوش شيرين و نمك هم كمك گرفت. براي درخشان کردن ظروف نقره يک ورقه آلومينيوم را در يک کاسه قرار دهيم، سپس بر روي ورقه نمک و جوش شيرين بپاشيم و بعدکاسه را با آب گرم پر کرده و ظروف نقره را در آن بخيسانيم تا تيرگي به ورقه منتقل شود. پس از خشک کردن مي شود با يک دستمال ظرفها را برق انداخت.

7. كارهاي هنري:
در نهايت مي توان با استفاده از آلومينيوم‌هايي كه قبلا استفاده شده‌اند به همراه كمي خلاقيت و ذوق هنري آثار زيبايي بر جا گذاشت. البته اين روش براي تمامي زباله‌هاي خشك پيشنهاد مي شود.